İçindekiler
- GIRTLAK KANSERİ – GIRTLAK (LARENKS) TÜMÖRLERİ
- Gırtlak nedir?
- Gırtlak-Larenks kanseri nedir?
- LARENKS TÜMÖRLERİ
- Gırtlak (Larenks) tümörü nedir?
- Gırtlak kanseri neden olur?
- Gırtlak kanseri belirtileri nelerdir?
- Gırtlak kanseri evreleri nelerdir?
- Gırtlak (larenks) kanseri tanısı
- Gırtlak Kanseri Tedavisi
GIRTLAK KANSERİ – GIRTLAK (LARENKS) TÜMÖRLERİ
Gırtlak nedir?
Boynumuzun altından bağlayarak soluk borusunun üzerindeki yer alan boğazımızın alt kısmı gırtlak (larenks) olarak tanımlanır. Kıkırdak, zar ve bağlardan oluşur.
Yumuşak ve sert kıkırdaklarla iskeleti oluşturan gırtlağın yaşamsal fonksiyonu vardır.
Solunumun yanında ses organımız olup titreşen ses tellerini de kapsar.
Bu organımız titreşen ses telleri sayesinde ses üretme fonksiyonu ile birlikte, yeme ve içme sırasında soluk borusuna katı ve sıvı besinlerin kaçmasını önlemektedir.
Gırtlak-Larenks kanseri nedir?
Gırtlakta başlayan kanserler larenks veya gırtlak kanseri olarak adlandırılır.Gırtlakta epitel adı verilen yüzey tabakadaki hücrelerin anormal şekilde büyümeleri sonucunda çevre yapılara zarar vermesi ile gelişim gösteren bir hastalıktır.
Larenks kanserlerinin çoğu skuamöz hücre kanseri olarak displazi adı verilen kanser öncesi lezyonla başlar. Displazi genel olarak arka planda sebep olan etken (sigara kullanımı gibi) ortadan kaldırılırsa tedavi gerektirmeksizin geriler.
Gırtlak kanseri dünyada baş boyun bölgesinde görülen en yaygın kanserlerdendir.
Tüm kanserlerin %2-5 ini kapsar. Erkek kadın arasında çok fark yoktur. En fazla 6 dekatta olur. (59 yaş) Endüstriyel bölgede yaşayanlarda ve alkol sigara kullananlarda daha sık gözlenir.
LARENKS TÜMÖRLERİ
Gırtlak (Larenks) tümörü nedir?
Tümör genel olarak hücrenin anormal şekilde büyümesidir. Bu büyüme İyi veya kötü huylu olarak gelişim gösterebilir.
İyi huylu tümörler genellikle yakın hücrelere zarar vermeden büyür. Ayrıca vücutta diğer organ yapılarına yayılarak tehlike yaratmazlar. İyi huyluları papillomlar, fibromlar, anjiomlar ve poliplerdir.
Kötü huylu tümörler çevresindeki dokulara yayılıp onları ele geçirip zarar vererek büyümelerini sürdürür. Sonrasında vücudun diğer organlarına metastaz (sıçrama) yaparak anormal şekilde büyümelerini devam ettirerek hayati risk oluştururlar.
Kötü Huylular (Yassı Hücreli karsinom) ; Larenks kanseri yüksek oranda tedaviye cevap veren bir hastalıkken, larengo farenksteki lezyon hızlı seyiri ve geç ortaya çıkması sebebiyle aynı tabloyu göstermez.
Gırtlak kanseri neden olur?
Larenks kanseri genetik faktörlerle hücrelerin mutasyon geliştirmesi sonucu oluşmaktadır. Genetik mutasyonlar hücrelerin anormal büyümesine neden olurken ayrıca bu kötü gelişim sağlıklı yapıdaki hücrelerin ölümüne rağmen yaşamaya devam etmelerini sağlamaktadır. Gırtlakta biriken hücreler tümöre dönüşebilirler.
Kansere neden olan mutasyonun neden geliştiği net olarak bilinmemektedir. Ancak kanseri gelişimini artıran faktörler risk oranına göre sınıflandırılmaktadır.
Risk Faktörleri
- Sigara ve tütün mamullerinin özellikle uzun süreli kullanımında en fazla görülmektedir. Tüketilen sigara miktarı ve süresi kanser oluşumunu artırmaktadır.
- Alkol (Etanol) kullanımı ses tellerinin olduğu bölgede etkili olarak kansere neden olabilmektedir.
- Yetersiz ve dengesiz beslenme alışkanlıkları ile birlikte hareketsiz yaşam.
- Diyet ve vitamin eksikliği
- HPV (Human Papilloma Virüsü Enfeksiyonu)
- Gastroözefageal reflü hastalığı
- Genetik sendromlar(Fanconi anemisi gibi)
- Meslek olarak kimyasallara, gaz ve toz içeren kirli havalı ortamlarda çalışmak.
- Cinsiyet ve yaş :40 yaş üstü erkeklerde sıklıkla görülür.
- Bazı ırklarda daha sık görülmektedir.
- Gastroözefageal reflü hastalığı
Son zamanlarda herpes simplex enfeksiyonlarının larengeal kanser için yine risk oluşturduğu görülmüştür. Yine Human Papilloma Virüs (HPV) de risk oluşturmakta olup aşılama çalışmaları gündeme gelmektedir.
Lerangeal kanserde etyolojik olarak henüz tek bir faktör neden olarak gösterilmemektedir. Kanser gelişiminde şehirleşme ile beraber sigara ve alkol tüketiminin yanında farklı çevresel etkenlerde rol almaktadır. .
Gırtlak kanseri belirtileri nelerdir?
Ses kısıklığı ve ses kalitesi değişimleri gırtlak kanserinde (larenks karsinomunun temel bulgusudur) ilk belirtiler olarak görülmektedir.
Yutma ve yutkunma güçlüğü, boğazda uzun süreli geçmeyen ağrı, boyunda şişlik diğer belirtiler olarak sayılabilir.
Dispne (nefes darlığı) ve stridor (üst solunum yollarının yarı tıkanıklığı nedeniyle türbülan hava akımı oluşması sonucunda duyulan ıslığa benzer, kaba, yüksek frekanslı ek solunum sesleri) ise hava yolu tıkanıklığının geç bulgusudur.
Ağrı, yutmada zorluk, öksürük, zayıflama, hemoptizi, ağız kokusu diğer bulgulardır.
Gırtlak kanseri evreleri nelerdir?
Gırtlak kanserinde 4 evre bulunur.
- 1. ve 2. Evre T1 ve T2
Erken evre olarak tedavide başarının en yüksek olduğu birinci ve ikinci evrelerdir( T1, T2 ).
- 3. Evre T3
Tümör bu evrede genellikler boyut olarak büyümüş, komşu organlara yayılmasa da yakınlaşmıştır. Lenf bezlerinde tutulmaların görüldüğü bu evrede ses teli hareketleri azalmıştır.
- 4. Evre
- Bu evrede ameliyat edeilemeyecek kadar büyümüş olan tümör ses tellerini etkilemiş, komşu organlara yayılmış, boyunda her iki tarafta bulunan lenf bezlerine sirayet ederek gırtlak dışındaki organlara taşması mümkündür.
Üçüncü ve dördüncü evreler ileri evreler olarak kabul edilir. Bu nedenle tedavide başarı oranı düşer. Bu evrelerde boyunda metastaz dediğimiz boyun lenf bezelerine yayılma veya akciğer gibi başka organlara sıçrama olabilir. İleri evre gırtlak kanserlerinde genellikle ses tellerinin birinde veya ikisinde hareket yoktur, fikse olmuştur.
Gırtlak (larenks) kanseri tanısı
Tanı detaylı bir KBB muayenesi sonrasında doktorunuzun gerekli göreceği,
- İndirekt laringoskopi-gırtlağın içi girişten ses tellerine kadar detaylı görülür, ses tellerinin hareketleri değerlendirilir
- Rijid endoskopi, fleksibl endoskopi,
- Direkt larengoskopi – Öğürtü refleksi olan hastalarda daha konforlu ve detaylı muayene olarak çip kameralı flexibl ile burundan girilerek muayene ve kayıt yapılarak konur.
- Stroboskopi ile ses tellerinin büyütülmüş görüntüsü ve yavaşlatılmış hareketleriyle daha erken evrede tümör farkedilebilir.
CT ve MR görüntüleme yöntemleri yapılır. Ultrasonografi ve serolojik inceleme de yapılır. Biyopsi alınır ve tümör evrelendirilmesi yapılır.
Gırtlak Kanseri Tedavisi
Larenks kanserinde tedavi radyoterapi, kemotrapi, ameliyat ve bu tedavilerin karma olarak uygulandığı 4 ana başlıkta yapılır.
1- Küratif radyoterapi : Tümörün tipi ve radyasyona karşı direncine bağlı olarak ortalama 5-7 hafta sürebilmektedir.
2- Cerrahi uygulama (konservatif veya total larenjektomi)
3- Cerrahi uygulama öncesi veya sonrasında radyasyon eklenmesi ile yapılan karma tedavi.
4- Radyasyon veya cerrahi ile sonuç alınamayan, nüks eden veya çok ilerlemiş olgularda uygulanan kemoterapi, hipertermik ve fotoradyatif teknikler.
Gırtlak kanseri tedavisinin gerek planlanmasında gerekse diğer aşamalarında çoğunlukla bir ekip çalışması gerekir. Erken tanı ve tedavide hastanın genel sağlık durumunun da düşünülerek alanında uzman hekimlerce yapılması ayrı önem taşır. Gırtlak ve ses tellerinin erken aşamalarda korunması hedeflenir. Gırtlağın alınması tercih edilen bir yöntem değildir.
Yutma ve yutkunma güçlüğü, boğazda uzun süreli geçmeyen ağrı, boyunda şişlik, ses kısıklığı şikayetlerinizde KBB uzmanı ve Baş ve beyin Cerrahı olarak tecrübeli doktorumuz Op. Dr. A. Kürşad DURAL Ankara kliniğimizden randevu alabilirsiniz.